γράφτηκε
στον Τοίχο
31.3.17
-
0
Comments
Τρύφων Λιώτας
Η Lina Wertmüller γεννημένη το 1928 από καθολικούς Ελβετούς γονείς με αριστοκρατική καταγωγή ήταν ανυπότακτο παιδί και κατάφερε να αποβληθεί από 12 καθολικά σχολεία πριν εγγραφεί σε σχολή θεάτρου ενάντια στη θέληση του πατέρα της. Ευτυχώς, γιατί κατά τη διάρκεια κυρίως της δεκαετίας του 1970 κατάφερε να γράψει το όνομά της με χρυσά γράμματα στο πάνθεον του ιταλικού σινεμά με μια σειρά από έντονα αντιδραστικές, βαθιά αμφιλεγόμενες και υπέροχα διασκεδαστικές ταινίες.
Ως άμεση κληρονόμος των νεορεαλιστών διέθετε μια αφοπλιστική πολιτική ειλικρίνεια η οποία σε συνδυασμό με το έμφυτο σατυρικό και αθυρόστομο χιούμορ της και το ευφάνταστο σενάριο που όμως βασίζεται στην πραγματικότητα, της έφερε διεθνή αναγνώριση και φυσικά το πρώτο γυναικείο όσκαρ σκηνοθεσίας το 1975.
Δέκα χρόνια αργότερα θα πάρει και το βραβείο εξέχουσας γυναίκας για την προσφορά της στον κινηματογράφο. Κατάφερε να εφεύρει εκ νέου τις αφηγηματικές μορφές και τους τύπους χαρακτήρα της ιταλικής κωμωδίας καταφέρνοντας έτσι να δημιουργήσει ένα από τα σπάνια δείγματα ενός ριζοσπαστικού, πολιτικά γαλβανισμένου κινηματογράφου που γνώρισε ευρεία δημοτικότητα. Πράγματι, με το πολεμικό της υβρεολόγιο και τον άγριο σαρκασμό της επιτίθεται ανελέητα στις κοινωνικές, πολιτιστικές και ιστορικές ανισότητες της εποχής της που δυστυχώς συνεχίζουν να αποδεικνύονται και σήμερα – ίσως ακόμα περισσότερο - επίκαιρες.
Τα αριστουργήματα «Αγάπη και Αναρχία» (Love and Anarchy, 1973), «Πασκουαλίνο ο Πεντάμορφος» (Seven Beauties, 1975), «Παρασυρμένοι» (Swept Away, 1974), «Μίμι ο Μεταλλουργός» (The Seduction of Mimi, 1972) και το λιγότερο γνωστό «Όλα μαντάρα» (All Screwed Up, 1974), (Swept Away by an Unusual Destiny in the Blue Sea of August, Travolti da un insolito destino nell'azzuro mare d'agosto, ΙΤ, 1974), είναι παγκόσμια μνημεία του κινηματογράφου, απέκτησαν φήμη την εποχή τους και μετέπειτα έπεσαν στη λήθη παρά τον πάντα επίκαιρο χαρακτήρα τους. Ενώ η Wertmüller παραμένει ένα πολύ γνωστό όνομα είναι άξιο απορίας πως ταινίες με τέτοια ενέργεια, τόλμη, ευφάνταστο σενάριο και τόσο σημαντικά κοινωνικά μηνύματα αγνοούνται και μόνο επιλεκτικά επανεξετάζονται.
Το «τρομερό κορίτσι» (bambina terrible) όπως την αποκαλούν οι Ιταλοί ξεκίνησε την καριέρα της ως βοηθός σκηνοθέτη στην πασίγνωστη ταινία του Φελίνι 8 ½ (1963). Στη συνέχεια θα ψάξει ανεξάρτητα το δρόμο της τον οποίο θα βρει και σύντομα. Μαζί θα ανακαλύψει και θα αναδείξει τον ηθοποιό που θα παίξει σε όλες τις μεγάλες επιτυχίες της: τον απίστευτο Giancarlo Giannini. Υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση της Wertmüller την εκφραστικότητά του και το ταλέντο του στις γκριμάτσες και στις γλώσσες – διαλέκτους, θα αφήσει και αυτός το στίγμα του στις ταινίες της, προσφέροντας γέλιο αλλά και σκηνές αξέχαστες πολλές φορές χωρίς να χρειάζεται να πει ούτε μια λέξη.
Όλες οι ταινίες της μοιράζονται κάποια κοινά χαρακτηριστικά: την οικουμενικότητα των χαρακτήρων της είτε αυτοί είναι άντρες, είτε γυναίκες, καθώς και τα προβλήματα και παράλογα της σύγχρονης ζωής – εργασία, πόλεις, υπερπληθυσμός, πολιτική, μαφία, ρυθμός, επιλογές, παράδοση, η κόντρα Βόρειας και Νότιας Ιταλίας, επιθυμίες, υλισμός. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό των ταινιών της είναι οι μεγάλοι τίτλοι που την έφεραν και στο βιβλίο γκίνες για την ταινία με τον μεγαλύτερο τίτλο: Un fatto di sangue nel comune di Siculiana fra due uomini per causa di una vedova. Si sospettano moventi politici. Amore-Morte-Shimmy. Lugano belle. Tarantelle. Tarallucci e vino. Αυτή η ταινία του 1979 με τους 179 χαρακτήρες είναι γνωστή σαν «Εκδίκηση». Αυτή η περίεργη έλξη της για τους μεγάλους τίτλους ίσως να οφείλεται στο πραγματικό της όνομα που είναι Arcangela Felice Assunta Wertmüller von Elgg Spañol von Braueich.
Κλείνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα μερικές μικρές ρήσεις μιας μεγάλης σκηνοθέτιδος:
- «Το αξιοθαύμαστο με τις ταινίες είναι το πώς μπορούν να κατανοηθούν από τόσους διαφορετικούς ανθρώπους σε τόσο διαφορετικά επίπεδα».
- «Το ν’ αγαπάς είναι το να είσαι απασχολημένος είναι το να δουλεύεις είναι το να ενδιαφέρεσαι είναι το να δημιουργείς».
- «Το να μπορείς να είσαι αθυρόστομος σε κάθε κατάσταση και με τον καθένα, αυτή είναι μια μεγάλη απελευθέρωση».
Σημειώσεις:
Ο τίτλος «Πίσω από τα Άσπρα Γυαλιά» (2015) είναι από το ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ του Valerio Ruiz για τη ζωή και τις ταινίες της Lina Wertmuller με συνεντεύξεις μεταξύ άλλων από τον Martin Scorsese, Sophia Loren και Rutger Hauer.
Δεν υπάρχουν σχόλια
Δημοσίευση σχολίου