Οι υπαίτιοι της προσφυγιάς

γράφτηκε στον Τοίχο 29.10.20 - 0 Comments

Η πλειοψηφία των προσφύγων στην Ελλάδα έφυγε από τις εμπόλεμες περιοχές των δυτικών κρατών. Μια μελέτη από τις ΗΠΑ προτείνει για αυτούς αποκατάσταση.

Η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων στην Ελλάδα, μεταξύ αυτών και εκείνων που βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου, έφυγαν από τις εμπόλεμες περιοχές των δυτικών δυνάμεων, αποκλείστηκαν όμως από τη Γερμανία και την ΕΕ. Πάνω από τα τρία πέμπτα όλων των προσφύγων που καταγράφηκαν στην Ελλάδα προέρχονται από τέσσερις χώρες στις οποίες επιχειρεί η Μπούντεσβερ [γερμανικός στρατός, ΠΓ] (Αφγανιστάν, Ιράκ, Συρία) ή οι ΗΠΑ πραγματοποιούν επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη (Πακιστάν).

Στη Λέσβο βρίσκονται πρόσφυγες ιδιαίτερα από το Χίντου Κους. Αυτό ανταποκρίνεται στα αποτελέσματα μιας πρόσφατης μελέτης που πραγματοποιήθηκε σε ένα πανεπιστήμιο για ελίτ (Brown University) των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, μεταξύ αυτών της Γερμανίας, που τις δυο τελευταίες δεκαετίες έχουν οδηγήσει τουλάχιστον 37 εκατομμύρια ανθρώπους στην προσφυγιά. Μόνο ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος παρήγαγε περισσότερους πρόσφυγες απ’ ό,τι αυτοί. Το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες διαθέτουν μεγάλα χρηματικά ποσά για να κλείσουν τα σύνορα από ανεπιθύμητους ανθρώπους που θέλουν να εισέλθουν [στην ΕΕ]. Η παραχώρηση που είναι διατεθειμένο να κάνει το Βερολίνο μετά την πυρκαγιά στο στρατόπεδο στη Μόρια: η υποδοχή όχι περισσότερων από 1700 ανθρώπων.

[Αναλυτικότερα]

Το "Costs of War Project"

Το μερίδιο που έχουν οι πόλεμοι των δυτικών δυνάμεων στην τωρινή παγκόσμια μαζική προσφυγιά, ανέλυσε πρόσφατα το "Costs of War Project" στο Watson Institute for International and Public Affairs στο Brown University (Providence/Rhode Island), ένα από τα οκτώ "Ivy League" - πανεπιστήμια για ελίτ των ΗΠΑ, από το 2010. Το πρότζεκτ, στηριζόμενο από συνολικά 50 περίπου ειδικούς, ερευνά συστηματικά τις ζημιές που έχουν προκαλέσει οι πόλεμοι των ΗΠΑ σε όλο τον κόσμο από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001 – από τον αριθμό των νεκρών, την καταστροφή των κοινωνιών που επηρεάστηκαν, μέχρι και τις επιπτώσεις που έχει η αδιάλειπτη πολεμική πολιτική στο εσωτερικό των κρατών που διεξάγουν πόλεμο.

Την περασμένη εβδομάδα συνεργάτες του πρότζεκτ δημοσίευσαν μια μελέτη που είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στο ερώτημα, πόσοι άνθρωποι οδηγήθηκαν στην προσφυγιά από τους πολέμους των ΗΠΑ από το 2001[1]. Τα αποτελέσματα της μελέτης αφορούν επίσης την πολιτική του Βερολίνου, δεδομένου ότι η Γερμανία συμμετείχε και συμμετέχει σε πολλούς πολέμους των ΗΠΑ με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Στην προσφυγιά εξαιτίας των πολέμων της Δύσης

Στο επίκεντρο της μελέτης βρίσκονται οκτώ χώρες στις οποίες οι ΗΠΑ ήταν ή είναι το βασικό συμβαλλόμενο μέρος που διεξήγαγε τον πόλεμο (Ιράκ 2003), είτε ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη (Αφγανιστάν, Λιβύη) – είτε στις χώρες εκείνες με επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών είτε παρείχαν τα απαραίτητα δεδομένα αναγνώρισης (Σομαλία, Υεμένη) παίζοντας τουλάχιστον σημαντικό ρόλο[2]. Το "Costs of War Project" εφιστά ρητά την προσοχή ότι κατά την καταμέτρηση των προσφύγων χρησιμοποιεί προσεκτικές εκτιμήσεις· στην στατιστική του σχετικά με τους Αφγανούς πρόσφυγες στο Πακιστάν περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, μόνο πρόσφυγες που έχουν επίσημα καταγραφεί ως τέτοιοι, όχι όμως μη καταγεγραμμένοι πρόσφυγες των οποίων ο αριθμός στο Πακιστάν το 2015 εκτιμήθηκε στα 1,3 εκατομμύρια.

Στη Συρία, οι συγγραφείς της μελέτης ενσωμάτωσαν μόνο πρόσφυγες από εκείνα τα πέντε κυβερνεία στα οποία ο στρατός των ΗΠΑ επιχειρεί από το 2014 στο πλαίσιο του πολέμου εναντίον του IS. Ακόμη και με αυτό τον τρόπο μέτρησης -που ασφαλώς υπολογίζεται πολύ χαμηλά-, προκύπτει ότι στις δυο σχεδόν προηγούμενες δεκαετίες, στις οκτώ χώρες που αναλύθηκαν, 37 εκατομμύρια άνθρωποι οδηγήθηκαν στην προσφυγιά.

Στην πραγματικότητα, ο αριθμός [αυτός] μπορεί να φτάνει μέχρι και τα 59 εκατομμύρια. Σ’ αυτούς προστίθενται ακόμη αμέτρητοι άλλοι πρόσφυγες -σε χώρες όπως το Μάλι, η Μπουρκίνα Φάσο ή ο Νίγηρας, στις οποίες επιχειρούν επίσης στρατεύματα των ΗΠΑ. Ναι μεν έχουν στο μεταξύ επιστρέψει στους τόπους καταγωγής τους 25 εκατομμύρια, αυτό όμως σε πολλές περιπτώσεις δεν έγινε εθελοντικά, αλλά μέσω απέλασης ή εκδίωξης, και, επιπλέον, στους τόπους προέλευσης συχνά εξακολουθεί να υπάρχει δυστυχία, πείνα και πόλεμος.

Σχεδόν τόσο πολλοί όσο και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Προκειμένου να διασαφηνιστεί η κατάσταση της προσφυγιάς και να διευκολυνθεί η εκτίμηση των συμβάντων, η μελέτη επισημαίνει αρχικά ότι μόνο σε πέντε κράτη προέλευσης -Αφγανιστάν, Πακιστάν, Ιράκ, Συρία, Υεμένη- κατά τις εχθροπραξίες, και πάλι με προσεκτική εκτίμηση, σκοτώθηκαν περίπου 800.000 άνθρωποι.

Αν συνυπολογιστούν τα θύματα των άμεσων συνεπειών των πολέμων, όπως ο υποσιτισμός ή οι αρρώστιες, τότε φτάνουμε σε τουλάχιστον τρία εκατομμύρια, ίσως μάλιστα και σε διψήφιο αριθμό εκατομμυρίων νεκρών από τους πολέμους. Στο Αφγανιστάν το 26% του προπολεμικού πληθυσμού από το 2001 ωθήθηκε στην προσφυγιά, στο Ιράκ και στη Συρία το 37% αντίστοιχα, στη Σομαλία μάλιστα το 46%. Ήδη, στην προσεκτική εκτίμηση του "Costs of War Project", η οποία ξεκινά με περισσότερα από 37 εκατομμύρια πρόσφυγες, οι πόλεμοι των ΗΠΑ από το 2001, αν ληφθούν συνολικά όλοι μαζί, έφθασαν στο μεταξύ ένα επίπεδο το οποίο ξεπερνά κατά πολύ τις ροές προσφύγων του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (10 εκατομμύρια), του πολέμου στο Βιετνάμ (13 εκατομμύρια) και αυτό της μαζικής βίας που συνόδευσε τη «διχοτόμηση» της Ινδίας το 1947 (14 εκατομμύρια).

Μόνο ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ανάγκασε περισσότερους ανθρώπους απ’ ό,τι οι πόλεμοι από το 2001 να γίνουν πρόσφυγες. Η Γερμανία εμπλέκεται κυρίως σ’ αυτό: ως συμμετέχουσα στον πόλεμο, για παράδειγμα, στο Αφγανιστάν καθώς και στον πόλεμο εναντίον του IS στη Συρία και στο Ιράκ· με την τοποθέτηση προσωπικού σε επιτελεία του ΝΑΤΟ, όπως το 2011 στη Λιβύη· ως στρατόπεδο για τις βάσεις των ΗΠΑ, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά στρατευμάτων και υλικού ή για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (Βάση των ΗΠΑ [στην πόλη] Ράμσταϊν[3]).

Το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού

Μια ματιά στην τρέχουσα στατιστική της υπηρεσίας προσφύγων του ΟΗΕ δείχνει, ότι οι δυτικές δυνάμεις με τους πολέμους και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις τους παγκοσμίως, είναι υπεύθυνες για ένα μεγάλο μέρος των προσφυγικών ροών. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η Συρία παραμένει η χώρα από την οποία ο υψηλότερος αριθμός ανθρώπων έφυγαν ως πρόσφυγες στο εξωτερικό -περίπου 6,6 εκατομμύρια· το Αφγανιστάν καταλαμβάνει την τρίτη θέση με 2,7 εκατομμύρια πρόσφυγες. Αν συμπεριλάβει κανείς τους αιτούντες άσυλο και τους εσωτερικούς πρόσφυγες, πλήττονται συνολικά σχεδόν 13,5 εκατομμύρια Σύριοι και περίπου 6 εκατομμύρια Αφγανοί, καθώς και 2,5 εκατομμύρια Ιρακινοί, 3,6 εκατομμύρια Σομαλοί και σχεδόν 3,8 εκατομμύρια Υεμένιοι.

Συνολικά, ο αριθμός των ανθρώπων που βρίσκονται στην προσφυγιά μέσα και έξω από την χώρα προέλευσής τους σε όλο τον κόσμο, αυξήθηκε το προηγούμενο έτος στους 79,5 εκατομμύρια ανθρώπους -σχεδόν όσο και ο συνολικός πληθυσμός της Γερμανίας, ή, το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού[4]. Επιπλέον, η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων που βρήκαν καταφύγιο στις αναπτυσσόμενες χώρες ανέρχεται στο 85%. Το 80% όλων των προσφύγων βρίσκονται σε χώρες όπου η ασφαλής παροχή τροφίμων δεν είναι εγγυημένη.

Επίσης, μεταξύ εκείνων που φεύγουν μέσω της Ελλάδας στην Ευρώπη, η πλειοψηφία τους είναι άνθρωποι από κράτη στα οποία η Δύση διεξάγει πολέμους: Σύμφωνα με το Greek Council for Refugees, από τους 77.287 ανθρώπους που το προηγούμενο έτος ζήτησαν προστασία για πρόσφυγες στην Ελλάδα, οι 23.828 προέρχονταν από το Αφγανιστάν, 10.856 από την Συρία, 7.140 από το Πακιστάν και 5.738 από το Ιράκ. Οι υπόλοιποι διανέμονταν σε μικρότερους αριθμούς σε άλλες χώρες[5].

Η νομιμότητα των πολέμων

Με το βλέμμα στραμμένο στα γεγονότα, οι συγγραφείς της μελέτης "Costs of War" κρίνουν: «Μετά από σχεδόν δυο δεκαετίες καταστροφικών αποτελεσμάτων, η νομιμότητα και η αποτελεσματικότητα των πολέμων πρέπει να τεθεί περισσότερο από ποτέ υπό αμφισβήτηση.»[6]

Επιπλέον, πρέπει να τεθεί το ερώτημα, «ποια βήματα» κάνουν τα κράτη που είναι υπεύθυνα για τους πολέμους για να «επανορθώσουν τις ζημιές» που έχουν προκαλέσει στους τουλάχιστον 37 εκατομμύρια πρόσφυγες. Η απάντηση που δίνουν η Γερμανία και η ΕΕ με το βλέμμα στραμμένο στους πρόσφυγες στα ελληνικά νησιά μιλά από μόνη της. Έτσι, μετά την πυρκαγιά στο στρατόπεδο της Μόριας, στην ηπειρωτική Ελλάδα μεταφέρθηκαν μόνο ασυνόδευτα παιδιά και νέοι· για τους άλλους πρόσφυγες που ξεπερνούν τους 12.000 στη Λέσβο -με κονδύλια της ΕΕ- κατασκευάζεται ένα νέο στρατόπεδο.

Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση δήλωσε έτοιμη να παράσχει καταφύγιο στη Γερμανία σε 150 ασυνόδευτους ανήλικους και σε 408 οικογένειες -1.553 ανθρώπους, φυσικά μόνο σ’ εκείνους των οποίων τους έχει ήδη αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα· περισσότερα δεν είναι προγραμματισμένα. Δεν υπάρχει έλλειψη χρημάτων: Ταυτόχρονα, η ΕΕ διαθέτει τεράστια ποσά για να αποτρέψει την είσοδο περισσότερων ανθρώπων που φεύγουν από τις εμπόλεμες περιοχές, συμπεριλαμβανομένου των ευρωπαϊκών κρατών· μόνο ο προϋπολογισμός για την αρχή αποτροπής των προσφύγων, την Frontex, τριπλασιάστηκε μεταξύ 2015 και 2020 -από 140 εκατομμύρια στα 460 εκατομμύρια ευρώ.

Σημειώσεις

[1] Παραθέσεις εδώ και στο εξής: David Vine, Cala Coffman, Katalina Khoury, Madison Lovasz, Helen Bush, Rachel Leduc, Jennifer Walkup: Creating Refugees: Displacement Caused by the United States' Post-9/11 Wars. Providence, 08.09.2020.

[2] Στις οκτώ χώρες πρόκειται για το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Ιράκ, την Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη, την Σομαλία και τις Φιλιππίνες. Στην τελευταία εξαιτίας της συμμετοχής στην καταπολέμηση της εξέγερσης στις νότιες Φιλιππίνες, κυρίως στο Μιντανάο.

[3] Βλ. Drohnenmorde vor Gericht (https://www.german-foreign-policy.com/news/detail/7893/), 20.03. 2019

[4] UNHCR: Global Trends. Forced Displacement στο 2019. unhcr.org 2020.

[5] Statistics: Greece. asylumineurope.org.

[6] David Vine, Cala Coffman, Katalina Khoury, Madison Lovasz, Helen Bush, Rachel Leduc, Jennifer Walkup: Creating Refugees: Displacement Caused by the United States' Post-9/11 Wars. Providence, 08.09.2020.

Πηγή: german-foreign-policy.com, 17.09.2020

Μετάφραση: Παναγιώτης Γαβάνας

Ορίζοντας

Dropdown Menu

29.10.20